Κυβερνητικό ναυάγιο στα “Αυλάκια” των Οθωνών

 

Αθήνα, 4 Μαρτίου 2025

 

ΕΡΩΤΗΣΗ

 

ΠΡΟΣ:           Υπουργό Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής               

                      Υπουργό Τουρισμού

                      Υπουργό Ανάπτυξης                                                                     

                  Υπουργό Εθνικής Άμυνας                                                                                                                                                                                                                                  

Θέμα: «Κυβερνητικό ναυάγιο στα “Αυλάκια” των Οθωνών»

Ήταν 25 Φεβρουαρίου του 2022 όταν είχε ανάψει το πράσινο φως για την οριστική ένταξη του έργου της β’ φάσης του λιμανιού στα «Αυλάκια» Οθωνών στο ΕΣΠΑ μετά και την έγκριση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΑΕΠΟ) από την Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής. Το έργο αφορούσε συμπληρωματικές εργασίες στην αρχική κατασκευή του λιμανιού, προκειμένου να λειτουργήσει επιτέλους χωρίς προβλήματα και να εξυπηρετήσει συγκοινωνιακά τους κατοίκους και τους επισκέπτες του ακριτικού νησιού. Το έργο προϋπολογισμού 9.900.00,00 € αφορούσε επέκταση και λιμενικά έργα ώστε το λιμάνι να είναι λειτουργικό, δίνοντας τη δυνατότητα διασφάλισης ελλιμενισμού σκαφών και κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου, ζήτημα ζωτικής σημασίας για τους κατοίκους του ακριτικού νησιού.

Να σημειωθεί ότι είχαν δαπανηθεί περίπου 4.500.000,00 € για την α’ φάση κατασκευής του, ώστε οι κάτοικοι του νησιού, να μπορούν να εξυπηρετούνται, αφού το αλιευτικό καταφύγιο στη θέση «Άμμος», δεν ενδεικνυόταν γι’ αυτόν τον σκοπό, παρότι αρχικά είχε διερευνηθεί το ενδεχόμενο να πραγματοποιηθούν εργασίες σ’ αυτό, αφού βάλλεται από ισχυρούς νότιους ανέμους και παρατηρούνται συνεχή φαινόμενα προσχώσεων. Οι αρμόδιες υπηρεσίες θεώρησαν αυθαίρετες τις μέχρι σήμερα εγκαταστάσεις του και αποφάσισαν την απομάκρυνση κάθε δραστηριότητας από την εν λόγω περιοχή προτείνοντας την αξιοποίηση της θέσης «Αυλάκια».

Το αρχικό έργο στη θέση του αλιευτικού καταφυγίου που προϋπήρχε ξεκίνησε το 2000 και ολοκληρώθηκε εδώ και δεκαπέντε περίπου χρόνια, αλλά ποτέ δεν μπόρεσε να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Από εκείνη την περίοδο διαπιστώθηκε η ανάγκη πραγματοποίησης ενός συμπληρωματικού έργου που θα το έκανε λειτουργικό και ξεκίνησε η διαδικασία της προμελέτης του, αφήνοντας στην ουσία τους Οθωνούς με δύο (2) λιμάνια, ένα παλιό και ένα νέο, αλλά και τα δυο προβληματικά και μη λειτουργικά. Το νέο συμπληρωματικό έργο αποτελούσε αίτημα πολλών ετών της τοπικής κοινωνίας, ενώ η προετοιμασία του φακέλου και όλων των προαπαιτούμενων υποστηρικτικών μελετών για την οριστική ένταξη του στο ΕΣΠΑ αποτελούσε προϊόν συνεργασίας του Δήμου Κεντρικής Κέρκυρας & Διαποντίων Νήσων με τον Οργανισμό Λιμένα Κέρκυρας και το αρμόδιο Τμήμα Κατασκευών της Διεύθυνσης Λιμενικών Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.

Κατά την πρώτη επίσκεψη του τότε Υπουργού Ναυτιλίας κ. Πλακιωτάκη στο νησί των Οθωνών κι ενώπιον του σημερινού Υφυπουργού κ. Γκίκα, κι ενώ η μελέτη βρισκόταν ακόμα σε εξέλιξη, δόθηκε εντολή στον ΟΛΚΕ και κατ’ επέκταση στον μελετητή, να τροποποιηθεί κυρίως για εθνικούς λόγους η τεχνική μελέτη, ώστε να προβλεφθεί μεγαλύτερη δόμηση στο κτήριο που προβλεπόταν να κατασκευαστεί για να μπορεί να καλύψει ακτοπλοϊκές ανάγκες με αποτέλεσμα την καθυστέρηση της ολοκλήρωσή της για ένα εξάμηνο. Στην πορεία, ζητήθηκαν από τον ιδιώτη τεχνικό σύμβουλο του Υπουργείου, επιπλέον τροποποιήσεις της μελέτης που είχαν να κάνουν με τη θωράκιση του προσήνεμου μώλου του λιμανιού με τη χρήση τεχνητών ογκολίθων κι όχι φυσικών και άλλες παρεμβάσεις. Διαπιστώθηκε όμως τελικά μετά από έρευνα όσων πίστευαν στο ίδιο το έργο, ότι μπορεί να καλυφθεί αυτή η ανάγκη από λατομείο στην ευρύτερη περιοχή, καθώς έπρεπε να εναρμονίζεται η κατασκευή του έργου με το υφιστάμενο τοπίο που αποτελεί περιοχή NATURA. Όλες οι παρατηρήσεις καλύφθηκαν και έγιναν αποδεκτές. Για το έργο ζητήθηκε επίσης τροποποίηση της μελέτης σκοπιμότητας, καθώς η πρόσκληση του Υπουργείου αφορούσε μόνο έργα ακτοπλοΐας, ζητώντας να αφαιρεθεί ο τουριστικός χαρακτήρας από αυτό, ώστε η πράξη να είναι πλήρως συμβατή με το χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα. Η νέα μελέτη σκοπιμότητας υλοποιήθηκε μέσω νέας ανάθεσης από το Υπουργείο στον ιδιώτη τεχνικό σύμβουλό του κι όλα έδειχναν πως το νερό είχε μπει στο αυλάκι καθώς ακολούθησαν διαδοχικές επισκέψεις στελεχών του Υπουργείου στους Οθωνούς που διαβεβαίωναν την τοπική κοινωνία και τους πολιτικούς παράγοντες της περιοχής ότι το έργο σύντομα θα δημοπρατηθεί.

Δυόμιση χρόνια μετά είχαμε τις πρώτες πανηγυρικές δηλώσεις για την έγκριση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Στις 14/8/2024 το Υπουργείο Ναυτιλίας ανακοίνωνε ότι ενέτασσε το έργο στο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας, στον στρατηγικό σχεδιασμό για την ασφαλή πρόσβαση στα νησιά της χώρας, την αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών και την ενίσχυση της εδαφικής και κοινωνικής συνοχής. Τα έργα αυτά χρηματοδοτούνταν από το Τομεακό Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ «Μεταφορές 2021-2027» μέσω του οποίου δρομολογούνταν κρίσιμες παρεμβάσεις σε πάνω από 30 λιμάνια, προϋπολογισμού άνω των 180 εκατομμυρίων ευρώ.

Στις 2 Νοεμβρίου του 2024, ο Υφυπουργός Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, Βουλευτής Κέρκυρας, Στέφανος Γκίκας, πραγματοποιώντας «υπουργική» επίσκεψη στα Διαπόντια και αυτοψία με υπηρεσιακούς παράγοντες του Υπουργείου και του Οργανισμού Λιμένα Κέρκυρας, δήλωνε πως οι μελέτες του έργου είναι μεν έτοιμες, όμως απαιτούνται να γίνουν κάποιες «μικροδιορθώσεις» και «τροποποιήσεις» στη μελέτη σκοπιμότητας και στη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων οι οποίες αναμενόταν να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του χρόνου, καθησυχάζοντας την τοπική κοινωνία, ότι το έργο έχει ενταχθεί οριστικά στα έργα που θα αναλάμβανε η Μονάδα Στρατηγικών Επενδύσεων του ΤΑΙΠΕΔ.

Δυο μέρες μετά, σε τηλεδιασκέψεις υπό την υψηλή ηγεσία του Υφυπουργού κ. Γκίκα μεταξύ των στελεχών της Επιτελικής Δομής ΕΣΠΑ του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής και του Οργανισμού Λιμένα Κέρκυρας θα γινόταν γνωστό πως το έργο δεν είναι πλέον συμβατό με τις προδιαγραφές που θέτει το ίδιο το πρόγραμμα, δεν συμβάλει στη βελτίωση των συνθηκών λειτουργίας όπως ασφαλής κατάπλους, πρόσδεση και παραμονή πλοίων στο λιμένα, ζητώντας νέα οριστική μελέτη των λιμενικών έργων και εκ νέου τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων.

Τρεις μήνες μετά, η τοπική κοινωνία της Κέρκυρας και οι ακρίτες κάτοικοι των Οθωνών που ανέμεναν με αδημονία τα χαρμόσυνα νέα της δημοπράτησης του έργου που σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες είχε εξασφαλισμένες πιστώσεις, θα πληροφορούνταν πως η νέα ηγεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας δεν σκοπεύει να προχωρήσει στην υλοποίησή του, απαιτώντας συνολική επανεξέταση του σχεδιασμού του λιμένα, θεωρώντας πως δεν κρίνονται αναγκαία όλα τα προβλεπόμενα έργα στην υπάρχουσα μελέτη, παρά μόνο μια μικρή επέκταση/ενίσχυση του υφιστάμενου προσήνεμου μώλου. Το έργο ουσιαστικά θα ξεκινούσε από μηδενική βάση θέτοντας καίρια ερωτήματα, τόσο για το αντικείμενο (σμίκρυνση λιμανιού), τον προϋπολογισμό του, ακόμα και για τον χαρακτήρα και την ίδια τη σκοπιμότητά του.

Επειδή, η πολιτεία είναι υποχρεωμένη να μεριμνά για την κατασκευή των απαραίτητων λιμενικών έργων ώστε να είναι απρόσκοπτη η συγκοινωνία των νησιών με την ηπειρωτική χώρα.

Επειδή, είναι υποχρέωση της πολιτείας να μεριμνά για την προάσπιση των δικαιωμάτων των κατοίκων των ακριτικών νησιών μας βάσει της ρήτρας νησιωτικότητας του Συντάγματός μας.

Επειδή, το ακριτικό νησί των Οθωνών βρίσκεται σε κομβικό σημείο στο βορειότερο άκρο της χώρας και η υλοποίηση ενός λειτουργικού λιμανιού σε αυτό αποτελεί ουσιαστικό αναπτυξιακό έργο μεγάλης γεωστρατηγικής και εθνικής σημασίας για όλη την ευρύτερη περιοχή καθώς στο σημείο εδρεύει και στρατιωτικό φυλάκιο το οποίο δημιουργήθηκε γι’ αυτόν τον σκοπό.

Επειδή, το λιμάνι στα «Αυλάκια» των Οθωνών αποτελεί βασική λιμενική υποδομή που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την αναπτυξιακή προοπτική του νησιού και όλων των Διαποντίων.

Επειδή, το λιμάνι στα «Αυλάκια» παραμένει μη λειτουργικό και προβληματικό θέτοντας σε αμφισβήτηση τις συγκοινωνιακές απαιτήσεις των κατοίκων και των επισκεπτών του νησιού.

ΕΡΩΤΩΝΤΑΙ ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ

 

1.  Για ποιον λόγο αποφασίσθηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής η εκπόνηση νέας ουσιαστικά μελέτης για το λιμάνι «Αυλάκια» των Οθωνών όταν μέχρι πρότινος υπήρχαν ρητές διαβεβαιώσεις από τους αρμόδιους φορείς ως προς την αρτιότητά της υφιστάμενης μελέτης και οι όποιες εκκρεμότητες αφορούσαν μόνο στις υποστηρικτικές μελέτες του έργου;

2.  Για ποιον λόγο, παρότι έγιναν οι απαιτούμενες διορθώσεις και στην αρχική μελέτη αλλά και στις υποστηρικτικές μελέτες σκοπιμότητας και περιβαλλοντικών επιπτώσεων, άλλαξε άρδην η στάση του Υπουργείου μετά την αλλαγή της ηγεσίας του, χαρακτηρίζοντας ως ιδιαίτερα προβληματική τη συγκεκριμένη πρόταση και μεταβάλλοντας πλήρως τα χαρακτηριστικά της όποιας επιχειρούμενης επέμβασης στο λιμένα;

3.  Είναι τελικά στις προθέσεις των αρμόδιων Υπουργείων το ενδεχόμενο αλλαγής του αντικειμένου του έργου (σμίκρυνση του λιμανιού), μείωσης των προβλεπόμενων εργασιών, αλλά και η αλλαγή της σκοπιμότητάς του, όχι σύμφωνα με τα όσα προσδοκά η τοπική κοινωνία αλλά σύμφωνα με τα όσα καθορίζουν τα εκάστοτε χρηματοδοτικά προγράμματα χωρίς διαβούλευση με τους κατοίκους του ακριτικού νησιού και τους αρμόδιους τοπικούς φορείς;

4.  Υπάρχουν εισηγήσεις και τεχνικές εκθέσεις αρμόδιων τοπικών φορέων που να συναινούν στην αλλαγή του φυσικού αντικειμένου του έργου κι αν ναι ποιες είναι αυτές;

5.  Με ποιον τρόπο σκοπεύουν τελικά τα αρμόδια Υπουργεία να διευθετήσουν άμεσα τα σημαντικά ζητήματα που αφορούν τις λιμενικές εγκαταστάσεις στο λιμάνι «Αυλάκια» των Οθωνών ώστε να  το  καταστήσουν λειτουργικό για τους κατοίκους και τους επισκέπτες του νησιού και ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα του κυβερνητικού πλάνου για την υλοποίηση του;

 

Ο ερωτών Βουλευτής

Δημήτρης Μπιάγκης